Biyolojik – Termal Sistemler
KOMPOST; Organik maddenin kontrollü şartlar altında humus veya humus benzeri stabil ürüne kadar biyolojik olarak ayrışmasıdır.
AKTARMALI YIĞINDA KOMPOSTLAŞTIRMA;Bahça atıkları ile karışık evsel katı atıkların kompostlaştırılmasında yaygın olarak kullanılır. Uzun bir sıra halinde dizilmiş kompostlaştırılacak madde yığınlarından oluşur. Yığınlar, düzenli olarak alt üst edilerek gerekli karıştırma ve havalandırma sağlanır.
HAVALANDIRMA STATİK YIĞIN KOMPOSTLAŞTIRMA; Yığınların altına havalandırma şebekesi veya egzoz boruları yerleştirilir. Havalandırma kontrolü için her yığına ayrı blower temin edilmektedir.
KAPALI REAKTÖR KOMPOSTLAŞTIRMA SİSTEMLERİ; Son yıllarda, proses ve koku kontrolü nedeniyle kapalı reaktör kompostlaştırma sistemlerinin kullanımı artmıştır. Bekleme süresi,1-2 hafta arasında değişir, aktif kompostlaştırma periyodundan sonra 4-12 hafta olgunlaşma için çalışır.
YAKMA; Yanabilir atıkların inert bir kalıntıya (kül, cüruf) dönüştürülmesi prosesidir ve enerji geri kazanımı sağlanır. Atık doğrudan yakılabileceği gibi ısıl değerini artırmak ve yakmak tesisinde daha etkin proses kontrolü sağlamak amacıyla ön işlemede tabi tutulabilir. Ön işleme tabi tutulmuş atık, diğer yakıtlarla birlikte (örneğin kömür) ısı geri kazanımla yakma tesislerinde yakılabilir.
Yanma odası – ızgara tipleri
– İleri itmeli ızgara
– Geri itmeli ızgara
– İleri-geri itmeli ızgara
– Silindirik gezici ızgara
Izgaralı yanma odalarında yanma odasının yapısı
– aynı yönde
– karşı yönde
– ortaya doğru akışlı
Yakma Tesislerinde Karşılaşacağınız En Önemli Arızalar;
Korozyon, erozyon (SO2, SO3, HCl, HF oluşumu nedeniyle)
Cürufların topaklaşması ve cüruf tıkanması,
Izgara plakalarının tıkanması , ızgara başlıkları körelmesi, arıza kazan kirlenmesi
Beslenme konisinde arıza
Kazan borularında arıza
Isıtıcı petek yüzeylerinde arıza
Toz tutucularda arıza
Elektrofiltre de arıza
Basınç artırma tesislerinde arıza
Türbünlerde arıza
Voltaj düşmesi, ceryan kesilmesi
Çeşitli metal, çelik aksamlarda korozyon veya arıza
Çöp Katı Atık Yakma Tesislerinin çevreye zarar vermemesi için önceden ÇED yapılmalı ve ona göre de tesis işletilmelidir.
1 ton kentsel katı atıktan veya evsel çöplerden 2.5-3Ton Buhar ve 500kwh elektrik elde edilebilir.
PİROLİZ; Piroliz çok farklı kaynaklardan gelen ve çok değişken miktarlarda , özelliklerde olan
atıklar ve katı atıklar için uygulanabilecek, katı atık teknolojilerinden biridir. Yakma gibi çok yaygın bir uygulama alanı yoktur, ama yanma olayı sırasında da kuruma aşamasından sonra artan sıcaklıklarla gaz , sıvı ve katı şeklinde yakıtlar olmakta ve her bir yanabilir ara ürün anında havalı (oksijenli) ortamda termik olarak parçalanmaktadır
Piroliz oksijensiz ortamda yakmadır. Piroliz prosesi ürünleri katı, sıvı ve gaz olabilir. Uygulamada organik bir atığa dışarıdan ısı enerjisi aktarılır.
Pirolizin en ağır ürünü biyoçar’dır. Reaktörün alt kısmında oluşur , biyoçar paketlenip gübre olarak satılabilir.
Piroliz olayında termik olarak madde parçalanması :
- 100◦C-120 ◦C :Mutlak kuruma
- 120◦C-250 ◦C : Dezoksidasyon ,desülfürleşme ,bünye sularının ayrışması CO2
- 250 ◦C: depolimerizasyon ,hidrojen ,sülfürün parçalanması başlangıcı
- 340 ◦C :alifatik bileşiklerin bağlarının dağılması bozunması metan ve hidrokarbonların luşması
- 380 ◦C : karbonlaşma ve zenginleşme aşaması
- 400 ◦C : C-O ve C-N bileşiklerin bağlarının parçalanması
- 400◦C-420◦C :bütün maddelerin Piroliz yağına ve katrana dönüşmesi
- 600◦C : bütün maddelerin ısıya dayanımlı maddelere kranklaşması
- 600◦C Aromatların ve etilenlerin oluşması
GAZİFİKASYON; Gazlaştırma, kömür ve biyokütle gibi karbon içerikli maddelere sınırlı miktarda oksijen, hava,hava-su buharı karışımı veya zenginleştirilmiş oksijen içerikli hava verilerek yanabilen gaz bileşenlerin (CO, H2, CH4 v.b.) oluşumunu sağlayan bir süreçtir. Gazifikasyon sınırlı miktarda oksijen sisteme verilir ve bunun sonucunda oluşan oksidasyon ile sistem kendi kendinin sürekliliğini sağlayabilecek miktarda ısı üretir .Kullanılan yakıt cinsine,kullanım amacına ve sistem kapasitesine göre en çok tercih edilen gazlaştırıcı tipleri sabit yataklı, akışkan yataklı ve sürüklemeli akış yataklı gazlaştırıcılardır.
Temiz kömür teknolojileri kapsamında kömür kaynaklarından ileri dönüşüm teknolojileri
kullanılarak elektrik, sıvı yakıt ve çeşitli kimyasallar elde etmek ve bunların temiz ve verimli
bir şekilde enerji üretimi, ulaşım ve diğer sektörlerde kullanımına yönelik yoğun Ar-Ge ve
teknoloji uygulama çalışmaları devam etmektedir. Halen işletimde veya inşa halinde olmak
üzere kömür ve biyokütleden gazlaştırma yolu ile elektrik, sıvı yakıt veya çeşitli kimyasalların
üretildiği çok sayıda ticari işletme mevcuttur ve bunların sayıları giderek artmaktadır.
PİROLİZ VE YAKMA KARŞILAŞTIRMASI
Yakma Piroliz
O2 ili reaksiyonla O2 siz reaksiyonla
termik parçalanma
Yanma sıcaklığı 800◦C-1200◦C Piroliz sıcaklığı 500◦C-1000◦C
Ürünler
Katı oksitlenmiş maddeler kalıntıları, Katı: indirgenmiş katı
(kül+ cüruf ) ( kömür )
Sıvı : Su hidrokarbonlar Sıvı: Su, sıvı
Gaz:CO2,SOx, NOx v.s
H,CO2,CO,CH4,Etan,Propan , H2NH3….
Ekzotermik reaksiyon Endotermik reaksiyon
